Hoàn thiện hệ thống pháp luật là yêu cầu có tính thường xuyên trong bối cảnh hiện nay ở Việt Nam. Một hệ thống pháp luật tốt không chỉ là công cụ quản lý nhà nước hữu hiệu, mà còn là công cụ để người dân tổ chức đời sống, thực hiện hoạt động đầu tư, kinh doanh, phát triển kinh tế của mình một cách trật tự, bền vững. Hệ thống pháp luật tốt cũng là công cụ để giải quyết các vấn đề bức xúc của xã hội từ việc bảo đảm trật tự trị an, bảo vệ môi trường, phòng chống tham nhũng, kiểm soát tội phạm, giải quyết tranh chấp.
Trong suốt gần 3 thập niên cải cách đổi mới vừa qua, với đường lối đổi mới sát hợp hơn với thực tiễn cuộc sống, đất nước ta đã có nhiều bước phát triển quan trọng cả trong kinh tế, chính trị và pháp lý. Đi kèm với quá trình phát triển ấy là sự hoàn thiện không ngừng của hệ thống pháp luật, trong đó trọng tâm là hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Quy trình xây dựng pháp luật nói chung và xây dựng các đạo luật nói riêng ngày càng được cải thiện theo hướng khoa học hóa và dân chủ hóa. Các thiết chế cơ bản trong bộ máy nhà nước, từ Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân tới chính quyền địa phương đều có những bước đổi mới khá rõ nét.
Tuy nhiên, hệ thống pháp luật hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập như: tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật chưa cao, tính ổn định của hệ thống pháp luật còn thấp, vẫn còn nhiều văn bản quy phạm pháp luật có chứa các quy định thiếu tính khả thi. Bên cạnh đó, còn có sự cắt khúc, thiếu tính liên kết giữa ban hành pháp luật và thi hành pháp luật. Thực tiễn cải cách, đổi mới thời gian qua cũng đang đặt ra yêu cầu bức thiết trong việc chuyển trọng tâm chỉ đạo chiến lược từ xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật sang đẩy mạnh việc hoàn thiện và nâng cao hiệu lực, hiệu quả của việc tổ chức thực thi pháp luật theo đúng nguyên tắc pháp quyền dân chủ.
Trong bối cảnh đẩy mạnh công cuộc đổi mới toàn diện và đồng bộ, để tiếp tục có những bước hoạch định lâu dài, toàn diện, có tầm nhìn chiến lược trong việc xây dựng và thi hành pháp luật, tạo tiền đề tham mưu với các cơ quan có thẩm quyền về công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, rất cần phải tiếp tục nghiên cứu để xem xét, cân nhắc tính cần thiết của việc bổ sung, phát triển những nội dung, tinh thần trong Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật (ban hành kèm theo Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị) phù hợp với tình hình mới của đất nước.
Đặc san Thông tin Khoa học pháp lý chuyên đề: “Nhu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2030” là kết quả nghiên cứu của tập thể tác giả đang công tác tại Viện Khoa học pháp lý và nhóm cộng tác viên trong hai năm 2015-2016. Nội dung nghiên cứu được đăng tải nhằm đóng góp thêm những luận cứ về mặt lý luận và thực tiễn nhằm xác định nhu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam với tầm nhìn đến năm 2030 xoay quanh 3 trụ cột chính: (1) lĩnh vực pháp luật về nền kinh tế thị trường, bảo đảm an sinh xã hội gắn với bảo vệ môi trường; (2) lĩnh vực pháp luật về tổ chức bộ máy nhà nước pháp quyền XHCN và (3) lĩnh vực pháp luật về quyền con người, quyền công dân. Nhóm tác giả bước đầu phác họa sơ bộ về hệ thống pháp luật năm 2030 của Việt Nam cần được xây dựng xoay quanh ba trục chính nêu trên.