Trong nỗ lực chung nhằm thực hiện cải cách thủ tục hành chính, các thủ tục đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và cấp phép xả nước thải vào nguồn nước ở Việt Nam hiện nay đang ngày càng được cải tiến theo hướng tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Các biện pháp nhằm cải cách thủ tục hành chính đang được áp dụng tương đối đa dạng, như: công khai minh bạch; ứng dụng công nghệ thông tin; thực hiện cơ chế hành chính một cửa, một cửa liên thông; xây dựng Trung tâm Hành chính công; quy định giới hạn thời gian giải quết công việc và rà soát, đánh giá; đơn giản hóa thủ tục hành chính… Tuy nhiên, thực tế cho thấy còn tồn tại nhiều bất cập trong các quy định pháp luật cũng như quá trình thực thi pháp luật thủ tục hành chính về ĐTM và xả nước thải vào nguồn nước, ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả của việc cải cách thủ tục hành chính. Trong đó phải kể đến các bất cập liên quan đến đối tượng thực hiện thủ tục, hồ sơ giấy tờ, trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan khiến quá trình thẩm định, phê duyệt/cấp phép gặp nhiều vướng mắc; các cơ quan nhà nước thường thiếu công cụ cần thiết để đảm bảo giám sát việc tuân thủ các yêu cầu trong báo cáo ĐTM, và giấy phép xả thải; người dân, doanh nghiệp “ác cảm” với các thủ tục này hơn là coi chúng là những biện pháp cần thiết để thực hiện trách nhiệm chung về bảo vệ môi trường; việc cấp giấy phép xả nước thải vào nguồn nước chưa có quy hoạch, kế hoạch cụ thể về khai thác, sử dụng, khiến ô nhiễm môi trường vẫn diễn ra trên thực tế và có nguy cơ càng ngày càng trầm trọng…

Với những tư liệu, số liệu từ điều tra, khảo sát thực tế tại 08 tỉnh/thành phố*, nhóm tác giả nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng về cải cách thủ tục hành chính liên quan tới ĐTM và cấp phép xả thải hiện nay; từ đó, đề xuất những kiến nghị về hoàn thiện pháp luật và tổ chức thực thi pháp luật nhằm hướng tới việc đảm bảo các công cụ ĐTM và cấp phép xả thải phát huy được vai trò là công cụ quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường, đồng thời tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình làm thủ tục, đẩy mạnh quá trình cải cách thủ tục hành chính.