Trong quá trình nghiên cứu đổi mới tổ chức và hoạt động của Toà án, chúng ta chưa thể giải quyết ngay một lúc tất cả các vấn đề mà phải tiến hành từng bước. Riêng trong lĩnh vực tổ chức và hoạt động của Toà án thì vấn đề con người làm công tác trực tiếp xét xử, tức là những vấn đề liên quan đến Thẩm phán và Hội thẩm là một nội dung rất quan trọng mà các nhà khoa học phải quan tâm đặc biệt trong quá trình nghiên cứu. Trong 10 năm qua, giới khoa học và các nhà hoạt động thực tiễn đã tập trung khá nhiều công sức vào nghiên cứu các vấn đề liên quan đến Thẩm phán - những người xét xử chuyên nghiệp, mà chưa có điều kiện đi sâu nghiên cứu chế định Hội thẩm - trong khi đó chế định này tự nó đang đòi hỏi phải được đổi mới để góp phần nâng cao hiệu quả xét xử của Toà án. Về vấn đề này, tại Hội nghị Tư pháp toàn quốc năm 1995, Bộ trưởng Tư pháp đã nêu rõ: "Chế định Hội thẩm  nhân dân là một vấn đề đang được đặt ra trong cải cách tư pháp, chúng ta phải có một thái độ nghiêm túc và đi vào thực chất việc phát huy vai trò người Hội thẩm nhân dân trong công tác xét xử hiện nay". Đó cũng chính là những lý do đòi hỏi chúng ta phải tổ chức nghiên cứu về mặt khoa học và thực tiễn nhằm tiếp tục đổi mới chế định Hội thẩm.

Nhiệm vụ đó đặt ra cho chúng ta một trách nhiệm nặng nề là phải tập hợp được lực lượng nghiên cứu đông đảo, những người vừa có lý luận chuyên sâu vừa có kinh nghiệm thực tiễn phong phú để làm việc một cách nghiêm túc, ít nhất là trong thời gian 2 năm, nhằm không chỉ đánh giá được thực trạng mà điều quan trọng hơn là phải đưa ra được những kiến nghị, những giải pháp có tính khả thi, phù hợp với hoàn cảnh nước ta trong giai đoạn hiện nay và những năm tới.

Đề tài này được giới hạn trong phạm vi Đề tài cấp Bộ, không thể đi sâu vào mọi vấn đề liên quan đến chế định Hội thẩm mà chỉ nghiên cứu những vấn đề chủ yếu như: vai trò và các nguyên tắc  hoạt động của Hội thẩm; cơ chế đảm bảo cho Hội thẩm tham gia xét xử (quyền, nghĩa vụ của Hội thẩm); quan hệ giữa Thẩm phán và Hội thẩm; trách nhiệm của Hội thẩm trong xét xử; vấn đề bầu cử, miễn nhiệm, bãi nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng Hội thẩm và các vấn đề khác về tổ chức đối với Hội thẩm. Có thể nói đó là những vấn đề cơ bản nhất trong đổi mới chế định Hội thẩm.

Để bạn đọc có thể có cái nhìn toàn cảnh về sự hình thành và phát triển của chế định Hội thẩm, Thông tin Khoa học pháp lý xin giới thiệu cùng bạn đọc số thông tin chuyên đề "Chế định hội thẩm nhân dân trong cải cách tư pháp ở Việt Nam".