Quyết định hành chính là văn bản áp dụng pháp luật do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành nhân danh quyền lực công nhằm quyết định một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính, được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể. Nội dung quyết định hành chính làm phát sinh, thay đổi, hạn chế hoặc chấm dứt nghĩa vụ, quyền, lợi ích của cá nhân, cơ quan, tổ chức hoặc liên quan đến lợi ích công cộng; do đó, nó tác động trực tiếp đến đời sống của người dân, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Hoạt động ban hành quyết định hành chính là một trong những phương thức quan trọng trong quản lý hành chính nhà nước, là hoạt động cơ bản của nền hành chính, biểu hiện của thực thi quyền hành pháp trong nhà nước pháp quyền. Vì vậy, hoạt dộng này phải tuân thủ pháp luật, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân và thực tiễn quản lý nhà nước trong từng giai đoạn cụ thể. Bất cứ quốc gia nào trên thế giới cũng đều chú trọng tới vấn đề quản trị quốc gia, hiện đại hóa nền hành chính và kèm theo đó là ngày càng hoàn thiện, phát triển hơn nữa hệ thống pháp luật về hành chính để tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước.

Nghiên cứu kinh nghiệm các nước cho thấy, pháp luật của nhiều nước trên thế giới đã điều chỉnh các nguyên tắc chung trong việc ban hành quyết định hành chính. Trong đó, một số nước đã ban hành một đạo luật riêng có tên gọi là “Luật Thủ tục hành chính” để điều chỉnh hoạt động này như Cộng hòa liên bang Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ (bao gồm ở cả hai cấp liên bang và bang), Croatia, Serbia, Latvia, Hungary… Một số nước như Na Uy, Hà Lan, Đan Mạch ban hành “Luật Hành chính công”, trong đó có điều chỉnh một số nguyên tắc liên quan đến việc ban hành quyết định hành chính. Ở Trung Quốc, mặc dù trong hệ thống pháp luật của nước này đã có một số luật chuyên ngành điều chỉnh hoạt động ban hành quyết định hành chính trong một số lĩnh vực, như “Luật về cấp giấy phép của Cộng hòa nhân dân Trung Hoa”, nước này cũng đang trong quá trình nghiên cứu, đề xuất việc ban hành Luật Thủ tục hành chính có nội dung liên quan đến việc ban hành các quyết định hành chính. Ở Pháp, tuy không có Luật Thủ tục hành chính, nhưng các luật như Luật về mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân, Luật về tiếp cận các hồ sơ, tài liệu của các cơ quan hành chính và án lệ của Tham chính viện (Hội đồng nhà nước hay Conseil d’Etat) cũng đã xác định các nguyên tắc ban hành các quyết định hành chính…

Ỏ nước ta, chủ trương xây dựng một nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, chuyển đổi từ nền hành chính can thiệp sang nền hành chính phục vụ đã được đặt ra trong nhiều năm qua và trong giai đoạn hiện nay còn được đặc biệt chú trọng với các chương trình, kế hoạch cải cách hành chính mang tính tổng thể và toàn diện. Với mục tiêu hoàn thiện thế chế cho hoạt động của nền hành chính, hiện nay, Bộ Tư pháp đang được Chính phủ giao nhiệm vụ xây dựng dự án Luật Ban hành quyết định hành chính. Mục đích của việc xây dựng Luật Ban hành quyết định hành chính là nhằm tạo ra một công cụ pháp lý bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp của quyết định hành chính, tính minh bạch, công khai, khách quan, hợp lý của quá trình ban hành quyết định hành chính; hạn chế sự tuỳ tiện trong việc ban hành quyết định hành chính của các cơ quan công quyền, phù hợp với yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế và toàn cầu hoá; góp phần bảo đảm tính khách quan, dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước, tạo thuận lợi cho việc bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của tổ chức, công dân và là công cụ pháp lý để phòng ngừa tham nhũng.

Nhằm phục vụ cho việc xây dựng Luật Ban hành quyết định hành chính và cung cấp, trao đổi thông tin về các vấn đề liên quan đến quyết định hành chính, chuyên đề “Pháp luật về ban hành quyết định hành chính - Kinh nghiệm của một số quốc gia và gợi ý tham khảo cho Việt Nam” giới thiệu với bạn đọc một số vấn đề về Luật Thủ tục hành chính của Nhật Bản, Hàn Quốc, Cộng hòa liên bang Đức, Bang Colorado của Hoa Kỳ, Luật Hành chính công Hà Lan, Đan Mạch, Hungary, pháp luật hành chính của Pháp. Đây là các quốc gia có nền hành chính hoàn chỉnh, hiện đại với hệ thống pháp luật hành chính tương đối đồng bộ, thống nhất; nội dung của các đạo luật về ban hành quyết định hành chính cơ bản phù hợp với quan điểm, mục tiêu, định hướng chính sách lớn của Chính phủ Việt Nam trong việc xây dựng dự án Luật Ban hành quyết định hành chính.