Bảo vệ quyền con người, quyền công dân là một chức năng, nhiệm vụ quan trọng của Nhà nước và là một đặc tính quan trọng của Nhà nước pháp quyền. Tuy vậy, quyền con người, quyền công dân không phải bao giờ cũng là quyền tuyệt đối trong mọi trường hợp. Hạn chế quyền con người, quyền công dân là việc Nhà nước áp đặt một số điều kiện với việc thực hiện hoặc thụ hưởng một số quyền con người, quyền công dân nhất định nhằm mục đích duy nhất là bảo đảm sự công nhận và tôn trọng thích đáng đối với các quyền và tự do của người khác, cũng như đáp ứng những yêu cầu chính đáng về đạo đức, trật tự xã hội và phúc lợi chung trong một xã hội dân chủ. Đây là một nguyên tắc có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong cơ chế bảo vệ quyền con người, quyền công dân hiện nay. Hiến pháp của nhiều quốc gia trên thế giới cũng đã ghi nhận nguyên tắc hạn chế về quyền con người, quyền công dân từ khá lâu. Tại Việt Nam, Hiến pháp năm 2013 là bản hiến pháp đầu tiên ghi nhận nguyên tắc này. Đây được xem là một bước tiến lớn trong tư duy lập hiến của nước ta. Theo đó, “Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng” (khoản 2, Điều 14). Có thể nhận thấy, cùng với việc ghi nhận các quyền con người cơ bản, Hiến pháp năm 2013 đã quy định các nguyên tắc và cơ chế nhằm hạn chế các quyền một cách chính đáng và hợp lý.

Mặc dù việc ghi nhận nguyên tắc hạn chế quyền con người, quyền công dân là một điểm sáng của Hiến pháp năm 2013 nhưng về mặt lý luận cũng như trong thực tế triển khai có một số vấn đề phát sinh. Đây là vấn đề mới, trong khi hiểu biết, nhận thức và kinh nghiệm thực tế thực thi quyền con người của các cơ quan và công chức, viên chức Nhà nước ở nước ta còn có những hạn chế, khó khăn nhất định. Trong bối cảnh đó, việc lạm quyền hoặc tùy tiện áp dụng việc hạn chế quyền là khó tránh khỏi nếu không có những nỗ lực lập pháp và giám sát thực thi pháp luật hiệu quả. Bên cạnh đó, quá trình xây dựng các dự thảo luật, pháp lệnh triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013 thời gian qua cũng đặt ra nhiều vấn đề pháp lý liên quan đến nguyên tắc hạn chế quyền con người, quyền công dân. Một số dự thảo luật còn có sự lúng túng khi quy định về vấn đề hạn chế quyền con người, quyền công dân.

Xuất phát từ các vấn đề lý luận cũng như thực tiễn nêu trên, trên cơ cở nghiên cứu các vấn đề lý luận và kinh nghiệm quốc tế, các tác giả làm rõ nguyên tắc hạn chế quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp năm 2013, các vấn đề pháp lý đặt ra trong thực tiễn xây dựng, thi hành pháp luật tại nước ta, từ đó đưa ra các giải pháp cụ thể góp phần hiện thực hóa nguyên tắc này. Nội dung số chuyên đề phục vụ trực tiếp cho hoạt động nghiên cứu lý luận và đặc biệt là hoạt động xây dựng, thi hành pháp luật tại Việt Nam.